Beeldschermen
 
   
.
   
   
   
.
 

 

 

van
naar

 

 

 

 

 

Een stukje voorgeschiedenis

De spanning en frequentie van ons lichtnet - hoe het begon.

Bij het de start van de industrialisering hebben onze ouders en voorouders een aantal beslissingen moeten nemen die op dit ogenblik nog steeds een deel van ons dagelijks leven bepalen.
Toen in de westerse wereld het lichtnet werd opgestart heeft men in Europa uiteindelijk gekozen voor 220V en een wisselstroom die 50x per seconde van polariteit verwisselt (50 Hz) .
In USA heeft men gekozen voor 110V en 60Hz
110V is veiliger maar voor hetzelfde vermogen moet dubbel zoveel stroom door de transportdraden, dus veel hoger energie verliezen.

De zwartwit televisie

Om de storende invloed (zwarte banden die over het beeld rollen), veroorzaakt door de toen nog niet gestabiliseerde voedingen van de toenmalige TV toestellen te neutraliseren was men verplicht om de TV beeld frequentie en de lichtnet frequentie (50Hz) in fase aan elkaar te koppelen.
Bandbreedte en vermogen van de zenders was ook een probleem, daarom heeft men bij het opzetten van een systeem voor TV uitzendingen, er toen voor gekozen om 25 volledige beelden (de helft van de 50hz netfrequentie) per seconde uit te zenden.
Deze beelden waren onderverdeeld in 625 horizontale lijnen. De Fransen, die meenden hun lokale markt te moeten beschermen kozen voor 819 lijnen i.p.v. 625.
Er is zelfs nog een tijdje een specifieke "Belgisch-Waalse " norm geweest, maar die is snel weer verlaten.
25 beelden per sec. gaven echter een ontoelaatbare flikkering, als oplossing  bedacht men, om 50x per seconde een half beeld van telkens 312,5 lijnen uit te zenden, waarbij de lijnen van het 2de beeld telkens tussen de lijnen van het vorig beeld werden geschreven.
Hierdoor werd het flikkeren een heel stuk minder.
De Amerikanen hadden veel minder last van het resterende flikkeren, want door de koppeling aan hun lichtnet zaten zij op 60 halve beelden per seconde (425 lijnen per beeld).
60 beelden/sec is zowat de grens van wat het menselijk oog als lichtvariaties kan waarnemen.

Hoe werkt een zwartwit beeldbuis?

Elektronen, afkomstig van een elektronen kanon worden met vaste magneten tot een dunne straal samengebundeld en naar een glasplaat (beeldscherm) gericht, deze glasplaat is bedekt met een fosforlaag.
Door het inslaan van de elektronen op de fosfor, lichten deze op (net zoals bij een TL lamp), hoe meer en sneller de elektronen hoe helderder het licht.



Door deze gebundelde elektronenstraal, met een elektromagneet horizontaal af te buigen , werd op de glasplaat een heldere horizontale lijn geschreven.
Door de straal via elektromagnetische weg, ook verticaal af te buigen, kon deze horizontale lijn, van boven naar onder het scherm bewogen worden.
Dit gebeurt dus 50x per sec, waarbij telkens een beeld van 312.5lijnen werd geschreven.
Nu moest enkel nog de helderheid (hoeveelheid elektronen) van de elektronenstraal gestuurd worden om een zwart/wit beeld op de glasplaat te voorschijn te toveren.
Dit werd verkregen door tussen  het elektronen kanon en het beeldscherm een metalen plaatje aan te brengen met een kleine opening waardoor de elektronenstraal werd geleid.
Door op dit plaatje (rooster genoemd), een negatieve spanning aan te brengen konden de elektronen afgeremd worden en dus minder helderheid op het beeldscherm.
Uiteraard zal het beeld enkel scherp zijn wanneer de elektronenstraal in een heel fijne punt op het scherm terecht komt.
Om dit enigszins instelbaar te maken heeft men een 2de elektrode in de beeldbuis aangebracht, waarop een hoge spanning staat, door die spanning instelbaar te maken  kan men het focuseringspunt van de elektronenbundel juist met het scherm laten samenvallen  

De kleuren beeldbuis (CRT = cathode ray tube)

De kleuren beeldbuis berust op hetzelfde principe als een zwartwit beeldbuis maar heeft 3 elektronen kanonnen i.p.v. 1.
De egale fosfor van de zwart/wit beeldbuis is vervangen door kleine stipjes van fosforen die oplichten met  3 verschillende kleuren : rood, groen en blauw .
Dit zijn de basiskleuren. Wanneer de 3 fosforen samen oplichten, is het lichtpuntje "wit" .
Door het al of niet oplichten van één van de drie: rood - groen of blauwe fosforen, kunnen  zowat alle kleuren van de regenboog gemaakt worden.
De intensiteit van  ieder van de 3 kleuren kan afzonderlijk gestuurd worden.
Om te verhinderen dat het rood kanon, een groene of een rode fosfor doet oplichten, is een dun metalen scherm (zgn. schaduwmasker) vóór het beeldscherm met de fosforen geplaatst. In deze plaat zijn duizenden kleine gaatjes, waardoor de 3 elektronenstralen gestuurd worden.



Zendersystemen

Wat de zendersystemen voor kleuren TV betreft, had Europa gekozen voor het zgn. PAL systeem, waarbij de kleur in fase werd gemoduleerd op een 4.43Mhz drager.
Door een vernuftig systeem van wisselende fases, konden kleurfouten gecompenseerd worden.
De Amerikanen hadden eerder al gekozen voor een gelijkaardig systeem : NTSC maar dit systeem had deze fasecompensaties niet, en werd dan ook door de Europeanen honend als " Never Twice the Same Colour " genoemd.
Natuurlijk wilden de Fransen opnieuw hun markt beschermen en kwamen met een systeem "Secam" genoemd, waarbij de kleurinformatie niet in fase maar in frequentie werd gecodeerd.
Het resultaat was dat de landen die er middenin zaten (als België), peperdure toestellen nodig hadden om zowel: 625lijnen zwart/wit , 819 lijnen  zwart/wit (Frans) , PAL kleuren (Nederland, Belgie) en Secam (Frans) kleuren, te kunnen ontvangen.
Een voordeel was dat de "Belgische " kleurenTV constructeurs een grote afzetmarkt hadden in alle omliggende landen rond Frankrijk, want die wilden natuurlijk ook alle kanalen kunnen ontvangen.
Met de opkomst van kabeldistributie is de noodzaak van "Multistandaard televisie" verdwenen, omdat alle systemen door de kabeldistributeur werden omgezet naar een PAL gecodeerd TV signaal.
 

100Hz televisie

Ook voor kleurentelevisie was de standaard nog steeds gebaseerd op 50 halve beelden van 312,5 lijnen per seconde.
Dit omdat het een vereiste was dat oude zwart/wit toestellen ook kleurenuitzendingen (maar dan in Z/W) moesten kunnen ontvangen.
Dit PAL systeem had dus ook nog altijd het vervelende flikkeren van het beeld.
Met de opkomst van de digitale technologie zag men een mogelijkheid om dit weg te werken.
De beeldsignalen van de 3 kleuren werden niet rechtstreeks naar de beeldbuis gestuurd, maar werden eerst digitaal opgeslagen, en op een ritme van 100 beelden /sec uitgelezen en analoog terug naar de beeldbuis gestuurd.
Aangezien het menselijk oog een helderheid variatie van 100 beelden per sec. niet kan volgen stond het beeld perfect stil.
Om een lineair beeld (afbuiging) te hebben moest de elektronenstraal overal even lang zijn, wat resulteerde in een beeldbuis met een gebogen scherm, tevens was op deze manier ook het glas op zijn sterkst (de beeldbuis is immers luchtledig).
Toen men ging streven naar vlakke  beeldschermen, werd niet alleen het afbuigsysteem ingewikkeld (om de afbuigfouten te compenseren), maar werd ook het glas van het beeldscherm  veel dikker (en zwaarder), om het beeldscherm voldoende sterk te maken en implosie's te vermijden.

De analoge computer monitor

Met de komst van de hobby computers was er ook een beeldscherm nodig.
Voor de eerste hobby computers werd dikwijls een TV toestel gebruikt.
Wie herinnert zich de Commodore 64 niet , met zijn vele spelletjes, maar ook de eerste vruchtbare pogingen voor spreadsheets en tekstverwerking.
Met de komst van de de DOS en later Windows besturing systemen , kwam er behoefte aan een specifiek computer beeldscherm.
Tav van technologie was weinig veranderd, eerst had men monochrome :zwart/wit en groeneschermen (=z/w beeldbuis), en later ook kleurenbeeldbuizen.
Door het feit dat de kleurinformatie van de 3 hoofdkleuren afzonderlijk werd aangeboden, viel de bandbreedte beperking door het gecodeerde chroma (4.43Mhz) en het gecodeerde geluid (5.5Mhz) weg, en was een bandbreedte voor de individuele kleuren van 10-15Mhz geen enkel probleem, en daardoor de mogelijkheid voor een veel hogere definitie dan de klassieke TV toestellen.
Omdat de beelden  in de computer  digitaal gegenereerd worden was  er ook geen beperking meer ten aanzien van de beeldfrequentie en het aantal lijnen per beeld.
Er werd hier dan ook gretig gebruik van gemaakt om het beeld flikkervrij te maken en de definitie te verhogen door meer lijnen per beeld.

Contrast

Wat betreft het contrast:  de beeldbuis zelf wordt aangestuurd door een analoog video signaal.
Het aantal contrast stappen, tussen zwart en max. helderheid van de drie kleuren, is  in principe dus onbeperkt.
De beperkende factor is de processor op de videokaart in de computer.
Het beeld wat in de computer wordt opgewekt  is digitaal opgebouwd.
De processor op de videokaart moet dit digitaal signaal omzetten naar een analoog signaal om het aan de beeldbuis aan te bieden.
Gezien de rekensnelheid van de processor beperkt is  zal er een compromis moeten gezocht worden tussen het aantal beelden per seconde, het aantal horizontale en verticale beeldpunten per beeld en het aantal contrast stappen (contrast diepte ) per kleur.
Hoe sneller de beeldprocessor hoe beter.

Raster frequentie

Het aantal beelden per seconde kan meestal ingesteld worden tussen 60 en 85 (60-85Hz)
Wat voldoende is om een flikkervrij beeld te krijgen.

Contrast diepte

Het aantal contrast stappen per kleur is afhankelijk van de videokaart, instelbaar tussen 8-16-24 en 32 bit.
24 bit betekent, dat van de drie hoofdkleuren tussen zwart en max. helderheid : 3 x 8bit = 2^8 =  256 analoge contraststappen kunnen gemaakt worden. Dit geeft dus een aantal mogelijke kleuren van 256x256x256= 16,7 miljoen kleuren.(met ieder contrastniveau van de 3 hoofdkleuren kan een andere combinatie kleur/contrast gemaakt worden).
Onze ogen  kunnen echter slechts  6-8 miljoen aantal kleurcombinaties waarnemen.
Een 24bit omzetting blijkt dus ruim voldoende voor fotografische doeleinden

Schermresolutie

De resolutie (horizontaal en vertikaal aantal pixels waaruit een beeld is opgebouwd) wordt ingesteld op de videokaart en is afhankelijk van het type kaart, instelbaar in stappen: 640x480, 800x600, 1024x768, 1152x864, 1280x960,.....
Dit zijn de meest gangbare resoluties voor 4/3 monitoren, voor 16/9 breedbeeld monitors gelden andere schermresoluties.
Bij een analoge monitor zijn de beeld resoluties vrij te kiezen,omdat de videokaart en niet de analoge monitor de beperkende component is.
Voor een 17" monitor zal meestal voor 1024x768 gekozen worden.
Kiest men de resolutie kleiner (vb 800x600) dan zullen lettertekens en foto's op het scherm groter worden afgebeeld.
Kiest men de resolutie groter (vb 1152x864) dan komen de beeldpunten dichter bij elkaar te liggen en worden de lettertekens en foto's ook kleiner op het scherm.
De meeste websites zijn zo opgebouwd dat ze het best bekeken kunnen worden met  een resolutie van 1024x768pixels

Schermgrootte:

De schermgrootte wordt diagonaal gemeten en wordt uitgedrukt in " (inch), 1"=2.54cm.
Een 17" monitor heeft dus een beeldbuis die diagonaal 17" x 2.54cm = 43,18cm meet.
Let wel dit is de afmeting van de beeldbuis, de bruikbare beeldafmeting is een stuk kleiner door de kast omheen de beeldbuis (ongeveer 40.5cm).

Beamer

De beamer is een toestel wat lijkt op de oude diaprojector, waar een sterke lamp door een diafilm via een lens op een wit doek geprojecteerd wordt.
Bij de beamer wordt de dia vervangen door een  LCD schermpje dat is onderverdeeld in duizenden gekleurde lichtdoorlatende puntjes.
De hoeveelheid licht wat zo een gekleurd puntje doorlaat wordt aangestuurd door een computer. Zo verkrijgt men een beeld op het scherm.
De resolutie van een beamer is meestal 1024x748 pixels (4:3) of 1152 x 768 pixels (3:2) of 1280x 720pixels (16:9 formaat)

TFT schermen

Met de TFT schermen heeft men definitief de technologie van de elektronen straal verlaten.
De TFT (Thin Film Transistor) technologie werkt als volgt:
* Op de achterkant van het TFT scherm zit  een egale vlakke lichtbron ter grootte van het beeldscherm.
* Het beeldscherm zelf bestaat uit duizenden kleine rood-groen-blauw gekleurde filtertjes (= sub pixel).
Drie gekleurde rood- groen- blauw filtertjes samen noemt men een pixel.
Wanneer de drie samen evenveel licht doorlaten krijgen we een witte pixel (rood + groen + blauw =  wit).
Het witte achtergrond licht schijnt dus door de combinatie van alle rood -groen en blauwe filters met als resultaat een wit oplichtend scherm .
* Achter ieder filtertje zit telkens een LCD schermpje (Liquid Cristal Display). De kristallen van deze LCD laten in 1 bepaalde richting licht door.
In rust staan alle kristallen in dezelfde richting en laten geen licht door naar het scherm.
Door een spanning aan te sluiten kunnen de kristallen in een andere richting gestuurd worden en komt dus meer of minder licht op het scherm.
Door de LCD aan te sturen kunnen we dus het rode, groene of blauwe filter meer of minder laten oplichten, en op deze manier verschillende kleuren met verschillende helderheden maken.

Meer info: detail TFT

Technische verschillen van TFT met een  analoge beeldbuis (CRT)

Focusering

Met de kathodestraal beeldbuis was het heel lastig om op iedere plaats van de beeldbuis de kathodestraal scherp gefocusseerd te krijgen.
Daarnaast kon er bij kleurenbeeldbuizen ook nog , vooral in de hoeken van de beeldbuis, een verschuiving optreden in de afbuiging tussen de 3 elektronen stralen dit noemde men :convergentie fout, het geeft gekleurde lijnen i.p.v. een witte lijn.
Ook verschuivingen tussen de elektronenstraal en het schaduwmasker (landingsprobleem, geeft gekleurde vlekken op de beeldbuis),deze werden ook veroorzaakt door invloeden van externe magnetische velden of het magnetisch opladen van het schaduwmasker.
Deze problemen zijn er bij TFT schermen niet, het beeld is dus altijd scherp.

Reactie snelheid -nalichting

De nalichtingstijd van een elektronenstraalbuis hangt af van de fosforen en is zo gekozen dat nalichting geen  problemen geeft bij snelle beeldwisselingen.
De LCD cellen van een TFT zijn echter een stuk trager, waardoor kleurvegen kunnen ontstaan bij snelle beeldwisselingen, ook de te lage snelheid van de processors kan dit probleem vergroten. Oude TFT schermen hebben +/- 8ms reactiesnelheid, snelle schermen gaan tot 3ms. Voor fotografie en beeldverwerking is snelheid geen vereiste omdat  we toch met quasi stilstaande beelden werken, voor gamers is dit wel belangrijk.

Inkijkhoek

De inkijkhoek is bij de elektronenstraal beeldbuis geen probleem omdat de oplichtende fosforen rechtstreeks op de binnenkant van het glas zijn aangebracht. Door de opbouw van lichtbron - LCD- filter heeft het TFT scherm wel een inkijk probleem, waardoor contrast en kleuren wijzigen afhankelijk van de hoek waaronder men op het scherm kijkt.
Een inkijkhoek van 160 ° vertikaal en horizontaal wordt als acceptabel beschouwd.

Contrast 

Het contrast van de elektronenstraal beeldbuis wordt bepaald door de maximum helderheid van de lichtspot, maar evenzeer door de diepte van het zwart van een niet oplichtende beeldbuis (hoe zwarter het scherm hoe beter het contrast)
Bij TFT schermen wordt het contrast bepaald door de helderheid van het achtergrondlicht, het zwartniveau van het scherm, de kwaliteit (lichtdoorlaatbaarheid) van het LCD element en de rekensnelheid van de ingebouwde processor.
Hoe hoger het contrast hoe beter details van foto's weergegeven worden.
De contrast cijfers door de fabrikanten zijn echter gemeten in optimale omstandigheden. Huidige fabrieksspecificaties specificaties liggen rond 1/800- 1/1000.
Het contrast van uw scherm (zwartniveau) ,wat u uiteindelijk ziet hangt ook in grote mate af van het omgevingslicht.
Verder spreekt men ook van "dynamisch contrast, wat bij de betere  TFT schermen rond 1/3000 ligt.
Met het dynamisch contrast wordt de achtergrondverlichting in het scherm aangepast aan de beeldinhoud, waardoor een beter contrast indruk verkregen wordt .

Helderheid.

De helderheid van het TFT scherm wordt hoofdzakelijk bepaald door de verlichting in de TFT en de kwaliteit van de kristallen, De helderheid van de inwendige verlichting neemt af na langdurig gebruik .Een helderheid van 300cd/m ² wordt als acceptabel beschouwd.

Resolutie

De schermresolutie van CRT's is hierboven uitvoerig besproken, daar heeft men zowat de keuze om elke resolutie die de videokaart aankan in te stellen.
Bij TFT's is de resolutie bepaald door het aantal pixels van het beeldscherm zelf. Het is wel mogelijk om het scherm op een andere resolutie te "dwingen" maar dat komt niet aan de beeld kwaliteit ten goede.
Het is daarom van belang dat de videokaart de fabrieksstandaard  resolutie van het TFT scherm aankan.
Bij de aanschaf van een TFT scherm is het dus best om even te checken als uw videokaart de TFT resolutie aankan.

Veel gebruikte TFT resoluties zijn:

15"  :  1024 x768  beeldformaat 4/3
17"  :  1280x1024                     5/4
19"  :  1280x1024                     5/4  
          1440x900                      16/10
20"  :  1600x1200                     4/3
          1680x1050                    16/10
22"  :  1680x1050                    16/10
24" : ..1920x1200 ...................16/10
26": ...1920x1200 ...................16/10

Bemerk dat de meeste 22" schermen dezelfde resolutie hebben als een 20" scherm, alleen zijn de pixels groter, dus enkel interessant als je verder van het scherm zit. Hetzelfde geldt voor 26" scherm t.o.v. 24"

Beeldfrequentie

Ook bij TFT kunnen de meeste monitoren ingesteld worden op beeldfrequenties tussen 60-85Hz, maar meestal wordt door de fabrikant een aanbevolen beeldfrequentie voorgesteld, die een optimale compromis is tussen enerzijds de snelheid van de beeldprocessor en de gekozen resolutie en contrast diepte

 Schermgrootte

De TFT schermen worden ook diagonaal gemeten en in "inch" uitgedrukt, het verschil met een CRT is dat hier de bruikbare grootte wordt gegeven. Een 17" CRT heeft dus ongeveer dezelfde bruikbare schermgrootte als een 16" TFT.
Standaard groottes zijn: 15-17-19-20-21-22-24"

Contrast diepte

De contrast diepte van het TFT scherm is belangrijk, maar er wordt door de leverancier meestal weinig over gespecificeerd, en hangt hoofdzakelijk af van kracht en de snelheid van de gebruikte processor .
Voor consumer gebruik zijn hoofdzakelijk 2 types op de markt: 6bit per kleurkanaal en 8 bit per kleurkanaal.
Voor 6 bit betekend dit :2^6 x 2^6 x 2^6= 64x64x64 = 262.144 kleuren
Voor 8 bit betekend dit :2^8 x 2^8 x 2^8= 256x256x256 = 16.777.216 kleuren
Aangezien het menselijk oog tot 6-8.000.000 verschillende kleuren kan zien is 262 000 kleuren aan de lage kant. 16,7M is ruim voldoende.

 

Soorten schermen

Er bestaan verschillende types schermen, die elk hun eigen voor en nadelen hebben.
Het is niet de bedoeling om in detail alle soorten te bespreken, indien gewenst kan daar op onder vermelde links meer informatie over bekomen worden.
Wel wil ik hier een aantal specifieke kenmerken van de meest gebruikte opsommen.

Een PVA scherm is beter geschikt voor fotobewerking, omdat deze schermen meestal een grotere kontrast diepte hebben: 8bits en meer, maar ze hebben traditioneel een lagere reactiesnelheid.
Een TN scherm is  sneller dus beter geschikt voor " games", traditioneel hebben TN schermen 6bit contrast diepte , maar ook hierin is er een snelle evolutie.
Fabrikanten doen er echter veel aan om de specifieke nadelen van het gekozen schermtypes weg te werken, zodat de specificaties van de verschillende types, elkaar hoe langer hoe meer benaderen.
Het is ook moeilijk om er achter te komen wel schermtype in een bepaald model werd gebruikt.

IPS scherm (In-Plane Switching technology) is één van de laatste ontwikkelingen, bedoeld om de fouten (snelheid, kijkhoek) van een TN scherm weg te werken.
Het grote voordeel van het IPS scherm is de bijna 180° kijkhoek en een veel betere kleurweergave.

Glossy of mat?

Glossy TFT schermen geven de indruk dat meer contrast in de foto zit,dan er in feite is, een mat scherm geeft een meer natuur getrouwe weergave van de foto, zoals hij er zal uitzien als je hem laat afdrukken
Glossy schermen geven nogal eens problemen als je het scherm wilt kalibreren, je kunt ook hinderlijke reflecties krijgen van het omgevingslicht.
Samen gevat geven glossy schermen de indruk van een mooiere foto dan hij in werkelijkheid is, wil je een natuurgetrouwe weergave, dan kies je beter voor een mat scherm

Kleurtemperatuur

Wanneer je foto's bekijkt doe je dit best bij gewoon daglicht. Om hetzelfde resultaat op uw scherm te zien dient het wit van uw TFT, de kleur van daglicht te evenaren. Die kleurtemperatuur is 5200 °K . Meestal staat de kleurtemperatuur van TFT schermen hoger ingesteld. (meer blauw). Je zult de kleurtemperatuur van uw scherm dus moeten kalibreren.
De kleurtemp. ligt best rond 5500-6500 °K,omdat de uiteindelijke kleurtemp. ook beïnvloed wordt door het omgevingslicht is het wel even experimenteren. Hiervoor bestaan kalibratie toestellen in de handel. Zo'n kalibratie toestel is echter relatief duur. Als je geluk hebt heeft de winkel waar je uw TFT koopt zo'n toestel en kan je het even lenen of huren. Let wel, uw TFT moet minstens 1uur werken vooraleer te starten met kalibreren omdat de kleurtemperatuur van de TFT gedurende het opwarmen wijzigt. De kleurtemp. wijzigt ook na een tijd gebruik,als je kritisch bent moet je maandelijks herkalibreren, het is dus handig als je een dergelijk toestel samen met een paar vrienden zou kunnen kopen, of zou kunnen huren.
De kleurtemperatuur van TFT schermen verloopt minder snel dan van CRT beeldschermen.
 

Dode pixels

Dode pixels in een beeldscherm zijn pixels die niet meer reageren op de aangeboden beeldinformatie, ze blijven zwart of hebben een bepaalde vaste kleur en helderheid die onafhankelijk is van de beeld inhoud.
Alhoewel een kleurenbeeldbuis ook last van kan hebben van zwarte, niet meer oplichtende pixels (door stof op het schaduwmasker), is een TFT hiervoor veel gevoeliger.
Om de productie uitval (kostprijs) binnen de perken te houden, worden meestal een aantal dode pixels binnen bepaalde zones van het scherm geaccepteerd.
De acceptatiegrens zal logischerwijs afhangen van de kwaliteit (en kostprijs) van het model.
Het is dan ook raadzaam om vooraleer tot aankoop te besluiten, om even na te vragen wat de acceptatie criteria zijn (garantievoorwaarden) t.a.v. dode pixels.

De meeste consumer TFT schermen voldoen aan ISO13406 Klasse II (meer info)
 De fouten worden onderverdeeld in 3 types.

Voor klasse II zijn volgende fouten toegelaten per miljoen pixels:

    • type 1: 2 altijd heldere pixels geaccepteerd
    • type 2 : 2 altijd donkere pixels geaccepteerd
    • type 3: 5 defecte sub-pixels geaccepteerd

    Dit betekent :per miljoen pixels worden: 2 altijd wit oplichtende pixels, 2 zwarte defecte pixels geaccepteerd,en 5 defecte subpixels (rood-groen of blauw)
    Voor een 20"of 22" scherm met resolutie: 1680x1050= 1,76M pixels maximum toegelaten foute pixels: 3 zwart en 3 altijd wit  oplichtende pixels en een zevental defecte rood, groen en blauwe pixels.
    Vooral de heldere witte defecte pixels zijn zeer storend.
    Het is dus best om het scherm bij aankoop te controleren, discussies achteraf zullen dus niet veel meer opleveren.

Sommige winkels geven door het betalen van een meerprijs "pixel garantie", heeft uw scherm een dode pixel dan kan je het omruilen.
Ik ben hier persoonlijk geen voorstander van, enerzijds, omdat de meeste schermen geen dode pixels hebben, anderzijds kan je u afvragen waar dan die defecte schermen naartoe gaan.....
Ik houd het liever bij een winkel waar ik (gratis) enkele dagen omruilgarantie heb mocht het scherm niet voldoen.

Onderhoud & beschadiging

TFT schermen zijn veel gevoeliger dan CRT's voor mechanische beschadigingen van de frontzijde. Naast het risico op krassen in het scherm, zijn de LCD kristallen zeer gevoelig voor beschadiging.
Transporteer of leg het scherm niet op de frontzijde, raak de voorkant ook niet aan. Zelfs  licht indrukken van het scherm kan permanente beschadiging van de vloeibare kristallen veroorzaken. CRT schermen transporteer je trouwens ook best niet met het front naar omlaag, het mogelijk aanwezige stof in de beeldbuis kan op het schaduwmasker vallen en zo dode pixels veroorzaken.
 

Aansluitingen

Een TFT scherm wordt best aangesloten via de digitale DVI connector (witte plug), aan de videokaart in uw computer.
Veel oudere video kaarten hebben echter geen DVI aansluiting, maar een analoge VGA connector (blauwe D-sub connector- bestemt voor CRT monitoren-meer info), daarom zijn de meeste TFT schermen uitgerust met een VGA en een DVI connector.
Indien uw videokaart het toelaat kan je best de digitale DVI connector gebruiken.
Kies de juiste DVI kabel:   De keuze van de juiste DVI kabel is belangrijk.

Er bestaan verschillende DVI aansluitingen:

DVI-A: transporteert enkel analoog signaal.
DVI-I : geeft zowel analoog als digitaal signaal
DVI-D: geeft enkel digitaal signaal.
DVI-D dual link.: voor supersnel datatransport

Zo ziet een DVI connector er uit:


 

Belangrijk: De DVI dual link stuurt de digitale gegevens parallel door, waardoor bij de gegevensoverdracht veel hogere snelheden kunnen bereikt worden. Hierdoor kan een grotere contrast diepte, een hogere resolutie en meer beelden/ sec doorgestuurd worden. Om de dual link te kunnen gebruiken moet zowel de monitor als de VGA kaart geschikt zijn.
Bij de TFT monitor wordt meestal een "Single link" kabel geleverd (zie foto) , als uw systeem (monitor -VGA kaart ) voldoet aan de dual link specificaties, koopt u beter een dual link kabel, om van de max. resolutie en beeldfrequentie te kunnen genieten. 


TFT testen bij aankoop.


In deze rubriek wil ik graag een aantal specifieke testen opnemen, om uw TFT te testen bij eventuele aankoop. Inclusief de eventuele testbeelden die hiervoor nodig zijn.

Inkijkhoek:
Op deze site: http://www.techmind.org/lcd/colour.html, staat een testbeeld waarmee je het effect van een (te kleine ) kijkhoek kunt zien. De kleuren moeten overal op uw scherm dezelfde intensiteit hebben. Belangrijk is dat je recht voor het scherm zit en het beeld bekijkt van op normale werkafstand. (als je met explorer het beeld bekijkt, druk je F11 om het beeld "full screen" te zien)

Dode pixels.
Om dit te controleren gebruik je een witte en een zwarte foto, verwar geen dode pixel met een stofje op het scherm, beweeg uw hoofd naar links en rechts terwijl je naar de pixel kijkt, beweegt de pixel mee, dan is het stof op het scherm.
Op deze site vind je gratis testbeelden  om een TFT scherm te testen op dead pixels :
http://www.dps.uk.com/freeware_DTP.htm


Life test
* Neem een aantal van uw scherpste hoge definitie foto's mee op een memory stick, en bekijk ze zorgvuldig. Vooral foto's met een een hoog "wit " gehalte zijn belangrijk.
Hier enkele voorbeeld foto's die je kunt gebruiken:
Aronskelk
Haagwinde
* Zorg er ook voor dat je een tekst (vb een word document kunt bekijken) controleer of geen storende schaduwen voor achter of onder de lettertekens staan.


Beste keuze (febr.2008)

Er is een snelle evolutie in TFT monitoren, wat gisteren best was , kan nu reeds achterhaald zijn, maar voor de fotoamateur die een betaalbare monitor zoekt lijkt:
Samsung Syncmaster 215TW  is een goede keuze, deze breedbeeld 21"monitor is uitgerust met een PVA paneel.
Samsung Syncmaster 226BW (22" 16/10 monitor). Iets goedkoper en toch uitstekend, is een TN scherm met 16,7M kleuren
Samsung Syncmaster 206BW (20" 16/10 monitor)

Conclusie (anno 2008)

Met dit overzicht heb ik geprobeerd een inzicht te geven in de complexe materie van de TFT schermen. T.a.v. fotografie toepassingen hebben TFT schermen nog steeds (dd. febr. 2008) moeite om de kwaliteit van de analoge CRT te evenaren. Het grote bezwaar van CRT is het grote volume en gewicht, zeker bij de grote beeldmaten. Een ander probleem is dat het hoe langer hoe moeilijker wordt om een geschikte CRT te kopen.
Omdat de grafische markt voor de meeste fabrikanten te klein is en dus niet interessant, haken de meeste producenten af ten voordele van TFT.

Wat de compatibiliteit met uw bestaande computer betreft, dit kan best tegenvallen. Veel hangt af van de gekozen schermgrootte en de ouderdom van uw computer.
* Voor  5/4 TFT   schermen t.e.m 19" valt het meestal nogal mee. De meeste oudere videokaarten hebben geen DVI uitgang , waardoor je noodgedwongen de analoge VGA connector moet gebruiken, waardoor verlies aan definitie. De gevraagde schermresolutie 1280x1024 kunnen de oude videokaarten meestal wel aan, maar dikwijls te koste van beperking van het aantal kleuren, min.32 bit kleuren is een must anders krijg je gekleurde vlekken op de foto (vooral op de achtergrond is dit duidelijk te zien)
* Ga je voor grotere beeldmaten (20-22") of een 16/10 breedbeeld scherm, dan zal je meestal ook een nieuwe videokaart moeten aanschaffen.
Videokaarten voor fotobewerking hoeven niet van super kwaliteit te zijn omdat je praktisch alleen stilstaande beelden bekijkt, anders is het natuurlijk gesteld als "gamen" ook een hobby is. Het interne geheugen van de videokaart is wel belangrijk, 256Mb is een minimum , beter is 512Mb. Kostprijs van een dergelijke kaart ligt tussen 40-150€.
Probleem is dat moderne videokaarten uitgerust zijn met een PCI-express connector, terwijl minder recente computers een AGP slot hebben. Er is nog een redelijke markt van videokaarten met AGP connectors maar ze zullen steeds zeldzamer en dus duurder worden. Als je binnen afzienbare tijd een upgrade van uw computer wilt doen zal je deze kaart niet meer kunnen hergebruiken. Misschien is het dan maar beter om meteen deze geplande upgrade te doen: een nieuw moederboard, nieuwe videokaart, nieuw geheugen (DDR2 i.p.v. DDR) , een nieuwe processor (dual co re), nieuwe HD (sata i.p.v. IDE), zwaardere voeding....., een heel nieuwe computer dus!

 Fabrikanten van TFT schermen spelen niet altijd met open kaarten, niet alleen is het moeilijk te achterhalen welk type scherm bij een bepaald model hoort, maar bij één hetzelfde model worden soms verschillende soorten scherm kwaliteiten van verschillende leveranciers verwerkt. Op demonstratie en testen worden dan wel de beste exemplaren getoond, maar van wat in de verpakking zit ben je niet zeker, en dit wordt hoe langer hoe moeilijker te achterhalen. Bij de aankoop van een TFT scherm doe je er dan ook goed aan om uw gekocht exemplaar, vooraleer definitief tot aankoop over te gaan, eerst in de winkel grondig te testen, en te vergelijken met het demo model. Informeer u via het internet eerst goed t.a.v. specificaties, maar aankopen doe je best in een winkel waar je zelf uw scherm kunt bekijken.
Controleer ook het scherm op dode pixels, vooral de altijd wit oplichtende dode pixels kunnen heel storend zijn .
 

Mijn keuze:
Na veel afwegen heb ik gekozen voor de Samsung Syncmaster 206BW.

Reden:
Wegens budget beperkingen is het geen SM215TW geworden, ik heb erbij ook een nieuwe computer aangeschaft: Asus P5K moederbord, Intel 6550 dual core processor, 2x1GB geheugen 800HHz , ASUS EN9500GT 512MB PCI-e DVI videokaart.
Mijn keuze is gevallen op een 20" breedbeeld scherm, 20" omdat zowel een 20" als een 22" een resolutie van 1680x1050 pixels hebben, de 20" pixels zijn kleiner , je kunt dus dichter bij het scherm zitten.
Contrast ratio: 800/1 (3000/1 dynamisch)
Aantal kleuren :16,7M - TN scherm

 

Update nov. 2012

In de laatste 4 jaren hebben de schermen ook een grote ontwikkeling gekend, vooral de opkomst van IPS schermen hebben tot (voor de amateur) betaalbare goede schermen geleid. De beeld schermen zijn kwalitatief sterk verbetert.
Na 4 jaren ben ik aan een nieuw scherm toe, temeer omdat ik nu ook volop met model fotografie bezig ben.
Het grote nadeel van de TN schermen is dat zowel het contrast als de kleur intensiteit wijzigt met de kijkhoek, dat hebben IPS schermen niet.

Mijn keuze is gevallen op een LG Flatron IPS234 (1920x1080 pixels) scherm, dit "IPS scherm" levert een zeer natuurgetrouw egaal beeld, met een bijna 180° kijkhoek, voor net geen 200€, ik ben alvast heel tevreden met mijn keuze.
Geen dode pixels te bespeuren.

Update 2020

Philips 288E2A/00
specificaties:
* 4K resolutie
* 10bit kleurendiepte
* 28" IPS scherm
* i3840x2160 pix 157ppi pixeldichtheid
Speciaal voor foto en video bewerking
Perfect gecalibreerd , calibratie data meegeleverd
Het eerste scherm dat probleemloos gecalibreerd kon worden met mijn Spyder5Pro calibrator
Beoordeling: fantastich scherm, heel stabiel in kleurtemp., heel tevreden mee.

 

 

Interessante links

Testbeelden
http://www.drycreekphoto.com/images/Charts/MacbethCC-sRGB.jpg
http://www.dps.uk.com/freeware_DTP.htm
http://www.lagom.nl/lcd-test/ LCD testbeelden : uitgebreide test voor de evaluatie van LCD monitor

© Beertje
* versie 30/1/2010
* update: 1/2/2013
* update 5/11/2021